Digibar Schagen

over e-books

Je koopt een e-book en je partner wil het ook lezen. Je mag niet zomaar een kopie maken, zelfs niet als je het origineel op je eigen e-reader verwijdert. De enige manier is je eigen e-reader uitlenen. Vreemd, want kopen is toch kopen?
Klik op het onderwerp waar je meer over wil weten...

Minder rechten dan bij papieren boeken

Het klinkt raar, maar wie e-books koopt, heeft minder rechten dan met papieren boeken. Zo mag je een uitgelezen e-book officieel niet doorgeven aan een ander, bijvoorbeeld per mail, of op een geheugenstickje. Zelfs niet als je het originele e-book van je eigen e-reader verwijdert. Je e-reader uitlenen mag wel, maar een boekenclub die afspreekt dat ieder lid één titel koopt en mailt naar de rest van de leden, is ook in overtreding.

Heb je een papieren boek gekocht, dan mag je erna mee doen wat je wilt. Je mag het dus doorverkopen, uitlenen of weggeven. Je mag er alleen geen kopieën van maken en verspreiden.

Wanneer je een e-book verwijdert na het doorsturen, zorg je ervoor dat je geen extra exemplaar in omloop brengt, maar dat is niet voldoende. Het Europese Hof van Justitie heeft in december 2019 bepaald dat het doorverkopen van e-books in alle gevallen in strijd is met het auteursrecht. Een e-book slijt niet, zoals een papieren boek, dus kopieën zijn niet van nieuw te onderscheiden. Hierdoor concurreren kopieën te veel met de originelen, wat nadelig is voor de rechthebbenden.

Beveiliging tegen kopiëren

Een e-book van Amazon kan je alleen lezen met een Kindle e-reader, een smartphone of op een tablet, omdat deze e-books een afwijkend bestandsformaat hebben en tevens beveiligd zijn. Ook e-books van Kobo zijn met DRM beveiligd. Het kan handig zijn om de DRM-beveiliging (digital rights management) van een e-book te verwijderen zodat je het boek ook zelf op een andere e-reader kunt lezen, maar zelfs voor eigen gebruik is dit verboden.
Met het programma: Calibre is het mogelijk om de beveiliging van het bestand te verwijderen, maar dat is dus officieel niet toegestaan.
Met behulp van speciale Kobo-software kan je beveilgde Kobo e-books lezen op andere apparaten dan van Kobo.

E-books met een watermerk

Op de meeste e-books wordt door de verkoper een watermerk geplaatst met de naam van de koper. Maar wat gebeurt er als dat bestand in andere handen komt? De mogelijkheid bestaat, ook als je het aan je beste vriend mailt, dat het via-via vele malen wordt verspreid.
De overheid deelt hiervoor geen boetes uit, maar de auteur of exploitant kan wel een schadevergoeding eisen. Met een incidentele up- of download zal dat echter zo'n vaart niet lopen.

Stichting Brein, die opkomt voor auteurs en andere rechthebbenden, is de enige organisatie in Nederland die hier achteraan gaat. De stichting richt zich echter op de grote vissen, zoals bv. een grootgebruiker die de hele middelbare school van boeken voorziet.

E-books lenen bij de bibliotheek

Bibliotheken bieden van steeds meer titels ook de e-bookversie aan. Toch blijft de collectie nog beperkt. Voorheen mochten bibliotheken niet zomaar e-books aanschaffen en die vervolgens uitlenen. Daarvoor moesten ze eerst afspraken maken met de uitgever, maar sommige uitgevers hadden daar geen trek in.
De Vereniging Openbare Bibliotheken is naar de rechter gestapt omdat zij vindt dat e-books ook onder het leenrecht horen te vallen.
Het Europese Hof van Justitie bepaalde in november 2016 dat de bibliotheek digitale boeken op dezelfde manier kan uitlenen als papieren boeken. Daardoor hebben bibliotheken meer mogelijkheden om e-books uit te lenen, echter wel met drm-beveiliging.

BTW verlaagd naar 9%

Sinds 1 januari 2020 geldt voor e-books eindelijk hetzelfde lage btw-tarief als voor papieren boeken: 9%. Voorheen was dat 21%. E-books kunnen hierdoor een stuk goedkoper worden.
Nederland wilde al veel eerder een laag btw-tarief voor digitale publicaties, maar mocht dat niet invoeren door Europese regels.


Gratis e-books

Boeken waarvan het auteursrecht is verlopen, en dat is 70 jaar na het overlijden van de schrijver, mag je gratis downloaden. Sommige e-books worden sowieso gratis aangeboden door de rechthebbende. Dat is de schrijver of de exploitant. Hij kan het werk gratis aanbieden of het vrijgeven, bijvoorbeeld door publicatie online. Alle andere gratis downloads zijn sinds april 2014 illegaal. Illegaal uploaden is al langer verboden.


Naar begin pagina...